Le chant des morts
Jaar: 1948
Auteur: Pierre Reverdy (1889 - 1960)
Kunstenaar: Pablo Picasso (1881 - 1973)
Uitgeverij: Tériade éditeur
Tijdens de Tweede Wereldoorlog begon Reverdy aan 43 sombere gedichten die hij Le chant des morts noemde: Het lied van de doden. In januari 1945 werd zijn handgeschreven tekst op ware grootte gereproduceerd, inclusief verbeteringen en doorhalingen. Picasso werd benaderd om die te illustreren. Hij dacht eerst aan traditionele lijntekeningen, maar het werden uiteindelijk arabesken in snelle penseelstreken. Lijnen, knopen en stippen kregen een plaats tussen- en om- de tekst. Deze illustraties werden in 1947 en 1948 uitgevoerd op zinkplaten. De productie duurde lang en de zinkplaten werden door oxydatie van de gebruikte inkt onbruikbaar, waardoor Picasso helemaal overnieuw moest beginnen. In die tijd hield hij zich vooral bezig met het decoreren van aardewerk - de beroemde Picasso-vazen en borden - en tussen twee van zulke keramieksessies door werkte hij aan Le chant des morts. In een paar dagen tijd maakte hij maar liefst 125 tekeningen op zinkplaten, het grootste aantal illustraties dat hij ooit voor een boek maakte. Met deze levendige, rode arabesken onderscheidt het boek zich van de andere, meer figuratieve, Picasso-boeken.
-
Omslag van Le chant des morts
Picasso kende Reverdy sinds 1910, de uitgever ontmoette hij waarschijnlijk in 1926. Le chant des morts werd uitgegeven door Tériade, een Griek die eigenlijk Eleftratios Tériades heette. Hij was een van de meest vooraanstaande uitgevers van kunstenaarsboeken, publiceerde onder andere het befaamde tijdschrift Verve en werkte samen met Matisse, Chagall, Léger en Miró. Vernieuwing had Tériade hoog in het vaandel staan; zo produceerde hij boeken met veel kleur toen zwart-wit litho’s gangbaar waren en bracht hij boeken op de markt in extreem grote formaten. Hij was ook éen van de eersten die handgeschreven teksten reproduceerden in litho. De samenwerking met Picasso bleef beperkt tot deze titel, maar het boek wordt (samen met Jazz van Matisse) wel gerekend tot de meest opvallende werken in Tériades' fonds. De balans tussen de kalligrafie van Reverdy en de bloedrode arabesken van Picasso karakteriseerde de uitgever als volgt: 'Het is alsof ze met elkaar in gesprek zijn'.
-
Le chant des morts, pagina 29
-
Le chant des morts, pagina 65
-
Le chant des morts, pagina 107
Over het handschrift van Picasso en Reverdy
De auteur Bregje Hofstede vergeleek in een essay het handschrift van Picasso met dat van Reverdy. Haar bijdrage is op verzoek leverbaar. Neem daarvoor contact op met Paul van Capelleveen.
-
Le chant des morts, pagina 104-105
Bibliografische beschrijving
Beschrijving: Le chant des morts : poèmes / Pierre Reverdy ; lithographies originales de Pablo Picasso. - Paris : Tériade éditeur, 1948. - 117 p. : ill. ; 43 cm
Drukker: Draeger frères (tekst) Mourlot frères (litho’s)
Oplage: 270 exemplaren
Exemplaar: Nummer 206 van de 250 op Arches
Bijzonderheid: Gesigneerd door auteur en kunstenaar
Bibliografie: Bénézit 10-873 ; Castleman 129 ; Johnson 70 ; Monod 9676 ; Strachan 340
Aanvraagnummer: KW Koopm E 37
Literatuur
- Brigitte Baer, Picasso, peintre-graveur. Berne, Kornfeld, 1988
- Das Buch als Bild: Picasso 'illustriert'. Wiesbaden, Harrassowitz, 2002
- Paul van Capelleveen, Sophie Ham, Jordy Joubij, Voices and visions. The Koopman Collection and the Art of the French Book. The Hague, Koninklijke Bibliotheek, National Library of the Netherlands; Zwolle, Waanders, 2009
- Paul van Capelleveen, Sophie Ham, Jordy Joubij, Voix et visions. La Collection Koopman et l'Art du Livre français. La Haye, Koninklijke Bibliotheek, Bibliothèque nationale des Pays-Bas; Zwolle, Waanders, 2009
- Pierre Daix, Picasso créateur: La vie intime et l'œuvre. Paris, Seuil, 1987
- Rodney Swan, 'Turning point. The aesthetic genealogy of Picasso’s illustrations for Reverdy’s Le Chant des Morts’, in: Art and book. Illustration and innovation. Cambridge, Cambridge Scholars Press, 2016, p. 85-104.
- Tériade & les livres de peintres. Le Cateau-Cambrésis, Musée Matisse, 2003
