Construction d'un temple en ruine à la déesse Vanadé

Construction d'un temple en ruine à la déesse Vanadé is ontstaan uit een samenwerking tussen de Franse schrijver Alain Robbe-Grillet, bekend als vertegenwoordiger van de Nouveau-Roman, en de Belgische kunstenaar Paul Delvaux. Samen met de drukker werkten zij vier jaar aan deze 'dialoog' tussen woord en beeld.

De werkwijze was als volgt: eerst schreef Robbe-Grillet een tekst, waarop Delvaux antwoordde met een ets die de thema's uit de tekst uitbreidde of veranderde. Soms sneed hij een nieuw thema aan. Robbe-Grillet schreef daarop weer een tweede tekst. Zo ontstonden de bouwstenen van dit kunstenaarsboek, waarmee het als een tempel werd geconstrueerd. Er is bijvoorbeeld een duidelijke wisselwerking tussen de prent 'Dans la cellule génératrice'en tekstpagina 9, waarop Robbe-Grillet wijst op het opschrift 'Règlement' en vertelt dat de scene lijkt op die in een gevangenis met hooggeplaatste raampjes.

Paul Delvaux

De kunstenaar Delvaux (die zichzelf 'poëtisch realist' noemde en niet voor symbolist of surrealist wilde doorgaan) was bekend om het afbeelden van naakte vrouwen die als koude marmeren standbeelden in een dromerige wereld figureren. Om die reden wordt het werk van Delvaux ook wel het theater van courtisanes ('le théâtre des courtisanes') genoemd. Op de etsen voor deze uitgave is de vrouw niet alleen naakt of dromerig; ze staat vaak letterlijk op de voorgrond. Ze schildert, ligt op een canapé, leest of bekijkt zichzelf in de spiegel. Wie de illustraties goed bekijkt wordt verrast door Delvaux' scenische schilderingen waarin een Belgische tram langs een Griekse tempel rijdt…

Fequet et Baudier

Een ander duo bestaat uit Marthe Fequet en Pierre (Albert) Baudier, de uitgevers van dit kunstenaarsboek. Marthe stond samen met Pierre aan het hoofd van het bedrijf, dat vanaf de Tweede Wereldoorlog veel aanzien verwierf in het drukken van kunstenaarsboeken, vooral die van Henri Matisse en Nicolas de Staël. Marthe leerde op negenjarige leeftijd van haar vader, van beroep drukker, op de drukpers in zijn typografisch atelier hoe ze met de loden letters moest omgaan. Pierre was professioneel opgeleid tot drukker. Het succes was niet alleen te danken aan kwaliteit, maar ook aan de charme van Marthe die de ontvangst en begeleiding van de kunstenaars op zich nam. Zij hadden allemaal zo hun eigen specifieke wensen. Maar de markt voor kunstenaarsboeken veranderde, de firma Fequet en Baudier kwam in de problemen en uiteindelijk werd het gehele atelier voor een bedrag van 250.000 euro verkocht aan Robert Dutrou, die er – samen met zijn vrouw Lydie – de traditie van het kunstenaarsboek voortzette.

Oblong

De uitgave van Fequet en Baudier valt op door het oblong formaat. De tekst is met de hand gezet door François Da Ros, die tussen 1964 en 1978 voor het florerende Fequet et Baudier tal van uitgave verzorgde. Da Ros werd later benoemd tot meester-typograaf (Maître d'Art). De etsen zijn gedrukt op de etspers van Piero Crommelynck, ooit Picasso's favoriete graveur.

Bibliografische beschrijving

Beschrijving: Construction d'un temple en ruine à la déesse Vanadé / Alain Robbe-Grillet ; [eaux-fortes et point-sèches orig. de] Paul Delvaux – Paris : Bateau Lavoir, 1975 – 103 p. : ill. ; 43 x 55 cm

Drukker: Fequet et Baudier (tekst) Crommelynck (gravures)

Oplage: 187 exemplaren

Exemplaar: Ongenummerd h.c.-exemplaar op Arches met het watermerk van Bateau Lavoir, los van de 187 genummerde exemplaren op hetzelfde papier.

Lettertype: Baskerville

Bijzonderheid: Gesigneerd door de auteur en de kunstenaar

Bibliografie: Bénézit 4-424

Aanvraagnummer: KW Koopm E 64

Literatuur

• Z. Barthelman, Paul Delvaux: Odyssee van een droom. Sint-Idesbald, Paul Delvaux Stichting, 2007
• Collection Mira Jacob Galerie le Bateau-Lavoir. Paris, Sotheby's, 2004
• Virginie Devillers, Paul Delvaux: Le théâtre des figures. Bruxelles, Editions de l'Université de Bruxelles, 1992
• 'Hommage à Piero Crommelynck', in: Nouvelles de l'estampe, 178 (2001), p. 72-77
• Christian Milat, Robbe-Grillet: Romancier alchimiste. Ottawa, David, 2001
• Marcel Paquet, Paul Delvaux et l'essence de la peinture. Paris, Editions de la Différence, 1982