Cryptogrammes : cahier no. 1

Jaar: 1968

Auteur: Georges Ribemont-Dessaignes (1884 - 1974)

Kunstenaar: Georges Ribemont-Dessaignes (1884 - 1974)

Uitgeverij: Pierre Chave

Titelpagina van 'Cryptogrammes' — Titelpagina en tegenover liggende pagina met oplagevermelding

De twintig bondige, cryptische gedichten van Georges Ribemont-Dessaignes' in Cryptogrammes hoeven niet opgelost te worden zoals bij een cryptogram. Ze stemmen wel tot nadenken door de vele associaties die ze oproepen. Grootse thema's zoals Leven, Dood, het Zijn en het Niets passeren hierin de revue, versterkt door tal van mythische en Bijbelse verwijzingen.

Provocateur en schilder van beroep

In 1904 ontmoette Ribemont-Dessaignes een van de vooraanstaande figuren van het dadaïsme, Francis Picabia, die weigerde zich in hokjes te laten plaatsen. Ribemont-Dessaignes nam een voorbeeld aan hem, hield zich na die ontmoeting bezig met dramaturgie, begon te dichten en te componeren, en werd een provocateur die zich in zijn dichtwerk bezig hield met thema's zoals wreedheid en geweld.

Op zestienjarige leeftijd had Ribemont-Dessaignes al besloten zich volledig te willen wijden aan de schilderkunst. Hij werd toegelaten tot de Académie Julian, rond 1900 een populaire particuliere kunstacademie in Parijs. Daar werd hij tot beroepsschilder opgeleid. Maar in 1913 zorgde een crisis ervoor dat hij de kunst volledig de rug toekeerde. Schilderen had voor hem geen enkele betekenis meer. Zes jaar later zou hij zijn penseel pas weer oppakken, waarbij opnieuw Picabia een rol als inspirator speelde. Net terug uit de Verenigde Staten liet hij aan Ribemont-Dessaignes zijn typisch dadaïstische 'dessins mécanomorphes' zien. Hierin worden tekstflarden gecombineerd met tekeningen. De vernieuwende tekeningen van Picabia raakte Ribemont-Dessaignes diep.

cryptogrammes-p36.jpg

Georges Ribemont-Dessaignes, Licentie-overeenkomst / contrat de licence / license agreement Gérard Berréby/Éditions Allia-KB, 2022

Gedicht door Ribemont-Dessaignes (p. [36])
cryptogrammes-p37.jpg

Georges Ribemont-Dessaignes, Licentie-overeenkomst / contrat de licence / license agreement Gérard Berréby/Éditions Allia-KB, 2022

Illustratie door Ribemont-Dessaignes (p. [37])
cryptogrammes-litho.jpg

Georges Ribemont-Dessaignes, Licentie-overeenkomst / contrat de licence / license agreement Gérard Berréby/Éditions Allia-KB, 2022

Gesigneerde lithografie uit suite

Pierre Chave

Pierre Chave is de uitgever van Cryptogrammes: cahier no. 1. Hij gaf in 1972 ook Cryptogrammes II uit. Samen met zijn vrouw Madeleine zette hij de Galerie Alphonse Chave voort, die in 1947 door een kunstlievend familielid in het Zuid-Franse plaatsje Vence was opgericht. Naast zijn werk als galeriehouder, publiceerde hij werken van en over dadaïstische en surrealistische kunstenaars zoals Henri Michaux, Fred Deux, Max Ernst en Jacques Prévert.

Iriskleuren op Japans papier

Chaves uitgave is tamelijk uniek. Het is nummer VIII van 10 op geïriseerd Japans papier met een parelmoeren glans, een zachte textuur en goed zichtbare papiervezels. De twintig lithografieën in deze uitgave hebben allen een eigen verlopende kleur. Hierin schemert Ribemont-Dessaignes' voorliefde voor Japanse aquarellen door, waarin ook veel gebruik wordt gemaakt van verlopende iriskleuren. De tekeningen uit Cryptogrammes hebben een minimalistisch en schetsmatig karakter dat iets weg heeft van de lege landschappen uit het impressionisme. Ook lijken ze op het eerste oog niet buitengewoon, maar wie langer kijkt ziet vreemde, poëtische beelden in een theatrale setting: een oog in een maan, neerkijkend op een krekel; een hart op rotsen waarop vlinders zitten; een hoofd als bloempot en boomstronken die eruit zien als vrouwen of afgehakte ledematen.

Bibliografische beschrijving

Beschrijving: Cryptogrammes : cahier no. 1 / Georges Ribemont-Dessaignes. – Vence: Pierre Chave, 1968. - [45] p. : ill. ; 29 cm

Drukker: Pierre Chave (Vence)

Oplage: 85 exemplaren

Exemplaar: Nummer VIII van de 10 op Japon nacré

Bijzonderheid: Gesigneerd door de auteur-kunstenaar.

Bijzonderheid: Met een suite van vijf gesigneerde lithografieën en drie originele gesigneerde tekeningen.

Bibliografie: Bénézit 11-635

Aanvraagnummer: Koopm K 328

Literatuur

Franck Jotterand, Georges Ribemont-Dessaignes. Paris, Seghers, 1966
Victoria Nes Kirby, 'Georges Ribemont-Dessaignes', in: The drama review, 16 (1972), 1 (march), p. 104-109
Georges Ribemont-Dessaignes, Pierre Chave présente un hommage à G. R. D. Vence, Galerie Alphonse Chave, 1975