Livret de folastries
Jaar: 1940
Auteur: Pierre de Ronsard (1524 - 1585)
Kunstenaar: Aristide Maillol (1861 - 1944)
Uitgeverij: Éditions Ambroise Vollard
Voor Duitse, Franse en Zwitserse uitgevers illustreerde de beeldhouwer Aristide Maillol tussen 1907 en 1944 veertien boeken, waarvan er vijf postuum verschenen. Hij maakte houtsneden (voor zeven boeken), litho's (vier boeken), houtsneden èn litho's (één boek), tekeningen (één boek) en etsen (eveneens voor één boek). De teksten waren voor een deel ontleend aan de klassieken: Homerus, Vergilius, Ovidius, Longus, Lucianus, en voor een ander deel ging het om Franse klassieken en moderne klassieken als Ronsard en Paul Verlaine.
Zijn bekendste boek is ongetwijfeld de monumentale editie van Die Eclogen Vergils van de Cranach Presse in 1926, waarvan behalve een Duitse ook een Engelse en een Franse editie werd uitgebracht door Harry Kessler, de enige private press-eigenaar uit die periode die consequent internationale samenwerking tussen kunstenaars stimuleerde.
Het enige boek dat Maillol van etsen voorzag, Livret de folastries, een jeugdwerk van Pierre de Ronsard, verscheen volgens de titelpagina in 1938, volgens het omslag in 1939, maar in die jaren circuleerden alleen enkele exemplaren voor tentoonstellingen. Het was een uitgave van de Franse kunsthandelaar/uitgever Ambroise Vollard. In 1940 zorgden Lucien Vollard en Martin Fabiani voor de verspreiding ervan; de laatste pagina’s werden onder hun leiding in mei 1940 gedrukt. De oplage bedroeg 230 exemplaren, waarvan het exemplaar in de Koopman Collectie er één van 35 op Japans papier is.
Voor deze uitgave maakte Maillol 43 etsen op zinkplaten. Hij voltooide ze meer dan tien jaar daarvoor, tussen mei en oktober 1927. Dit exemplaar van Ronsard bevat een extra blad met 6 proef-etsen ('planche d'essai'), ook op Japans papier. Dit proefblad is uitermate zeldzaam, waarschijnlijk bestaan er maar enkele exemplaren van (Guérin nr. 379). Naast de etsen voor dit boek maakte Maillol overigens slechts een tiental andere etsen. De voorstellingen van alle etsen van Maillol zijn – net als een groot deel van zijn houtsneden – erotisch van aard en verbeelden liefdeskoppels en naakte vrouwen. Een deel van de illustraties is gedetailleerd uitgewerkt, zoals studies naar de natuur, een ander deel bestaat uit decoratieve lijntekeningen.
-
Pagina 11, met ets door Aristide Maillol
-
Ets door Aristide Maillol (p.51)
-
'Planche d'essai': etsen door Aristide Maillol
Ambroise Vollard (1866-1939) kwam in 1885 vanuit La Réunion, een Frans eiland voor de oostkust van Afrika, als rechtenstudent naar Montpellier, en verhuisde twee jaar later naar Parijs. Hij begon obsessief tekeningen en gravures te verzamelen, die hij vaak rechtstreeks van de kunstenaars kocht tegen een lage prijs en in grote aantallen. Hierdoor maakte hij later als kunsthandelaar aanzienlijke winsten. Succes en bekendheid kreeg hij met het organiseren van een solotentoonstelling – toen nog een uitzondering – van Cézanne in 1895. Als handelaar gaf hij ook portfeuilles met prenten uit en dat werd de aanloop naar een andere actviteit: in 1900 publiceerde hij een 'livre d'artiste'. Hij was de eerste uitgever die het werk van zijn kunstenaars koppelde aan dat van moderne auteurs, zoals Stéphane Mallarmé en Paul Verlaine, en daarbij de integratie van beeld en woord voor ogen had. Tot zijn dood in juli 1939, ten gevolgde van een auto-ongeluk, verschenen 25 boeken, waarvan één in een oplage van slechts één exemplaar. Negentien projecten, die Vollard om de een of andere reden nog niet geschikt achtte voor distributie,lagen toen nog op de plank. Door zijn dubbelrol als kunsthandelaar en uitgever wist hij de grote namen van zijn tijd – Maurice Denis, Georges Rouault, Pablo Picasso, Edgar Degas, Odilon Redon, Marc Chagall, André Derain – op het pad van de boekkunst te loodsen.
-
Voor- en achterplat van ongesigneerde boekband
Bibliografische beschrijving
Beschrijving: Pierre de Ronsard : livret de folastries, à Janot parisien : plus quelques épigrammes grecs & des dithyrambes chantés au bouc de E. Jodëlle, poète tragiq. / [Pierre de Ronsard] ; avec les eaux-fortes originales d'Aristide Maillol. - Paris : Éditions Ambroise Vollard, 1938 [= 1940]. - 190 p., [16] pl. : ill. ; 24 cm
Drukker: Henri Jourde (tekst) Roger Lacourière (etsen)
Oplage: 260 exemplaren
Exemplaar: Nummer 29 van de 30 op Keizerlijk Japans, met 'planche d'essai' en met index op de buitentekst platen, gegraveerd in hout door Georges Aubert en gedrukt door H. Jourde
Bibliografie: Bénézit 9-32 ; Carteret 347 ; Monod 9911 ; Strachan 337
Aanvraagnummer: KW Koopm L 492
Literatuur
- Aristide Maillol als Illustrator. Neu-Isenburg, Tiessen, 1977
- Paul van Capelleveen, Sophie Ham, Jordy Joubij, Voices and visions. The Koopman Collection and the Art of the French Book. The Hague, Koninklijke Bibliotheek, National Library of the Netherlands; Zwolle, Waanders, 2009
- Paul van Capelleveen, Sophie Ham, Jordy Joubij, Voix et visions. La Collection Koopman et l'Art du Livre français. La Haye, Koninklijke Bibliotheek, Bibliothèque nationale des Pays-Bas; Zwolle, Waanders, 2009
- Marcel Guérin, Catalogue raisonné de l'oeuvre gravé et lithographié de Aristide Maillol. Tome deuxième: Les lithographies, les eaux-fortes. Genève, Cailler, 1967
- Una E. Johnson, Ambroise Vollard, éditeur, 1867-1939: An appreciation and catalogue. New York, Wittenborn, 1944
- Una E. Johnson, Ambroise Vollard, éditeur: Prints, books, bronzes. Una E. Johnson. New York, Museum of Modern Art, 1977
- Jean-Paul Morel, C'était Ambroise Vollard. Paris, Fayard, 2007
- John Rewald, The woodcuts of Aristide Maillol: A complete catalogue with 176 illustrations. New York, Pantheon, 1951