Le visionnaire
Jaar: 1950
Auteur: Julien Green (1900 - 1998)
Typografie: Marcel Manequin
Kunstenaar: André Marchand (1907 - 1997)
Uitgeverij: Éditions du Grenier à sel
De Koopman Collectie bevat bijna alle werken van Julien Green die tijdens het leven van de verzamelaar Louis Koopman (1887-1968) zijn verschenen. De vader van Julien Green, Edward Green, emigreerde vanuit de Verenigde Staten en vestigde zich in 1897 in Parijs. Daar is Julien Green in 1900 geboren. Zijn moeder, afkomstig uit Georgia, heeft altijd heimwee gehouden en sprak vooral Engels met hem. Waarschijnlijk is dit de bron van alle fantasiewerelden in de boeken van Green. In zijn verhalen verlangen de hoofdpersonen vaak naar een onbereikbare wereld.
Droom en werkelijkheid bij Green
Dit geldt ook voor Le visionnaire. De hoofdpersoon, Manuel vlucht van zijn droevige leven en zijn onbeantwoorde liefde voor zijn jonge nichtje (Marie-Thérèse) naar een sombere fantasiewereld. De donkere toon en de vlucht naar een droomwereld zijn typerend voor het werk van Green. Daarnaast speelt religie een belangrijke rol in het verhaal. Het is een bron van aantrekkingskracht voor Marie-Thérèse (die non wil worden), totdat de kerk erachter komt dat Manuel geprobeerd heeft haar te verleiden en het hen en de moeder van Marie-Thérèse flink lastig maakt.
Julien Green groeide op met protestantse Bijbelverhalen die zijn moeder hem voorlas; later bekeerde hij zich tot het katholicisme. Zijn hele leven heeft hij geworsteld met een sterke aantrekkingskracht van de kerk die niet goed samenging met zijn homoseksualiteit. Het thema van de onmogelijke liefde, zoals die van Manuel in Le visionnaire, is hier waarschijnlijk op gebaseerd.
-
Titelpagina en frontispice van Julien Green, Le visionnaire (1950)
Portretten met verbeelding
Marie-Thérèse is op verschillende wijzen geportretteerd. De eerste portretten zijn gedetailleerd met veel verschil tussen donkere en lichtere tinten, verderop in het boek zijn er ook portretten die in één streek lijken te zijn neergezet. Waarschijnlijk voelde Marchand de behoefte om de personages zowel te verlevendigen als om hun geestelijke toestand weer te geven, wat resulteerde in deze twee verschillende manieren van portretteren.
In zijn ruimtes toont André Marchand zich een tijdgenoot van de kubisten: hij houdt zich niet aan de regels van het perspectief, waardoor de ruimtes onwerkelijk aandoen. Daarnaast zijn er ook abstracte illustraties waarbij Marchand een combinatie maakt van kronkelige lijnen en gesuggereerde diagonalen binnen het kader van een simpel figuur zoals een rechthoek of een cirkel.
Aanvankelijk had Marchand de lithografieën op transferpapier gemaakt, maar hij was teleurgesteld met het resultaat en heeft ze vervolgens opnieuw gemaakt samen met 27 nieuwe illustraties, dit keer direct op de lithosteen. Vandaar de dikke krijtlijnen en het grote verschil in textuur. De lithografieën zijn gedrukt op de handpersen van Marcel Manequin.
-
Illustratie van André Marchand (p. 34)
-
Initiaal P door André Marchand (p. 25)
-
Litho van André Marchand (p. [239])
![Litho van André Marchand (p. [239])](https://collecties.kb.nl/sites/default/files/images/le-visionnaire-p239.jpg)
De rode versierde initialen zijn ontworpen door André Marchand en door Gilbert Poillot in hout gesneden. Ze zijn stuk voor stuk getekend en daardoor zijn er verschillen te zien: de onderste schreef van de P op pagina 25 verschilt van die van de P op pagina 133 (meer verschillen zijn te zien in de verschillende J's op pagina 9, 75 en 136). Er zijn zowel abstract versierde letters als letters met afbeeldingen van een kasteel, een oog of een kerkhof. Ze vormen een kleurige afwisseling met de donkere tekst.
-
Litho en initiaal P door André Marchand (p. 132-133)
Bibliografische beschrijving
Beschrijving: Le visionnaire / Julien Green ; lithogr. originales et lettrines par André Marchand. - [Éd. nouv. / retouchée par l'auteur]. - Paris : Éditions du Grenier à sel, 1950. - 321 p. : ill. ; 35 cm
1e uitgave: 1934
Drukker: Bishop & Fils (typografie en sierletters); Marcel Manequin (lithografieën)
Oplage: 186
Exemplaar: Nummer 68 van de 186 op Lana. Gesigneerd door de kunstenaar
Bibliografie: Monod-5678
Aanvraagnummer: KW Koopm K 112
Literatuur
- Annie Brudo, Rêve et fantastique chez Julien Green. Paris, PUF, 1995
- Wolfgang Matz, Julien Green. Paris, Gallimard, 1998
- Jacques Petit, 'Notice' in: Julien Green, Œuvres complètes; II Épaves. Paris, Gallimard, 1973, p. 1383-1423
- W. J. Strachan, 'The book illustrations of André Marchand' in: Image; 6 (1951), p. 4-13
- Jules-René Thomé, 'André Marchand' in : Le courrier graphique, 46 (1950), p. 17-24