Les Pélican : pièce en deux actes

Jaar: 1921

Auteur: Raymond Radiguet (1903 - 1923)

Kunstenaar: Henri Laurens (1885 - 1954)

Uitgeverij: Éditions de la Galerie Simon

Les Pélican : pièce en deux actes, vooromslag
Download

c/o Pictoright, Amsterdam, 2022

Les Pélican : pièce en deux actes, vooromslag met ets door Henri Laurens

Hij is maar twintig jaar oud geworden, maar in zijn korte leven wist hij naam te maken onder de Franse literaire grootheden uit de eerste decennia van de twintigste eeuw.Raymond Radiguet was mooi, aantrekkelijk, wreed, egocentrisch, ambitieus en literair begaafd. Hoe zou hij zich ontwikkeld hebben? Hij blijft voor altijd een wonderkind.

Al op zijn veertiende trok Radiguet van de buitenwijk Saint-Maur naar de stad om zichzelf te promoten bij Parijse uitgevers, en niet zonder succes. De charmante persoonlijkheid en het talent van de jonge schrijver intrigeerden en al gauw hielpen redacteuren en uitgevers (André Salmon bijvoorbeeld) hem om zijn gedichten, essays, verhalen en tekeningen, in tijdschriften te publiceren. Aanvankelijk publiceerde Radiguet zijn gedichten onder het pseudoniem Raimon Rajky, later schreef hij onder zijn echte naam.

Verkeren in de juiste kringen

Op een of andere manier lukte het Radiguet altijd zijn zin te krijgen: hij sleepte- in de hoedanigheid van redacteur- de beste interviews binnen en leerde de juiste mensen kennen. Het duurde dan ook niet lang of hij verkeerde in de belangrijkste kringen van kunstenaars, schrijvers en componisten. Hij ontmoette Blaise Cendrars, Max Jacob, Tristan Tzara, Wassili Kandinsky, Erik Satie, André Breton en vele anderen. In 1919 kwam hij Jean Cocteau (toen 30) tegen, die de mentor, kruiwagen en minnaar werd van de nog geen zestienjarige Radiguet.

Cocteau richtte samen met Georges Auric en Radiguet het tijdschrift Le coq op en introduceerde zijn vriend bij belangrijke mecenassen als Jacques Doucet. Op 12 december 1923 overleed Raymond Radiguet aan tyfus, vermoedelijk opgelopen door het eten van oesters. De publicatie van zijn eerste roman, Diable au corps (1923), had hij nog net meegemaakt, aan het corrigeren van de drukproeven van zijn tweede roman Le bal du comte d'Orgel (1924) is hij niet meer toegekomen. Ook na de dood van Radiguet was het vooral Cocteau die aandacht vroeg voor het buitengewone talent van de jonggestorven schrijver.

Les Pélican is een absurdistisch, komisch toneelstuk dat Radiguet schreef in 1920. Het werd opgevoerd in 1921 in het Théâtre Michel in Parijs. Radiguet was geen voorstander van de modieuze avant-gardistische stromingen van zijn tijd en had een meer classicistische kunstopvatting; niettemin neigt het stuk naar het surrealisme. Het gaat over de belevenissen van het gezin Pélican. Vader Pélican heeft een oogje op de gouvernante, juffrouw Charmant; moeder wordt begeerd door haar zwemleraar; zoon Anselme wil jockey worden en dochter Hortense tuinman. Ondanks de kluchtige taferelen- vol referenties aan Alfred de Musset en Radiguets eigen gedichten- was de ondertoon serieus: jonge mensen die niet doen wat hun ouders van ze verwachten.

Grote verwantschap

De tekst van Les Pélican werd in het jaar van de première uitgegeven door Galerie Simon, die bestuurd werd door Daniel-Henry Kahnweiler (1884-1979). Kahnweiler was sinds 1908 actief als uitgever en vroeg voor deze publicatie de kubistische beeldhouwer Henri Laurens het boek te illustreren. Radiguet had de namen van Juan Gris en Fernand Léger genoemd, maar de uitgever zag een grotere verwantschap tussen Laurens en Radiguet. Les Pélican is één van de weinige boeken die Laurens illustreerde en ook een van de bekendste. Het is- in tegenstelling tot wat veel naslagwerken beweren- niet zijn eerste ontwerp voor een boek; eerder, in 1915, ontwierp hij het vooromslag (voor slechts drie exemplaren) van de bundel Poèmes en prose van Laurens' vriend Pierre Reverdy. Twee jaar later illustreerde hij Spirales van de Belgische dichter Paul Dermée dat waarschijnlijk werd uitgegeven door Reverdy. Voor Les Pélican maakte Laurens in mei 1921 zeven etsen op koper die op het vooromslag, tussen de tekst en op aparte pagina's werden afgedrukt. Het zijn grotendeels portretten van de personages.

Voor zijn boeken volgde Kahnweiler steeds dezelfde werkwijze: de omvang was tussen de 28 en 48 bladzijden, de oplage bedroeg 112 exemplaren, waarvan tien op Japans papier en negentig op Hollands van Gelder (voor de verkoop). Daarnaast verschenen er twaalf exemplaren die buiten de handel bleven. Van die twaalf exemplaren werden er twee bewaard in het uitgeversarchief en waren er tien bestemd voor de schrijver en de kunstenaar. Dat geldt ook voor Les Pélican. In de Koopman Collectie bevindt zich nummer IV van de tien exemplaren voor de medewerkers, voorzien van de handtekeningen van Henri Laurens en Raymond Radiguet.

  • Les Pélican, pagina [5] met tekst en ets door Henri Laurens
    les-pelican-p5.jpg

    c/o Pictoright Amsterdam 2022

    Les Pélican, pagina [5] met tekst van Raymond Radiguet en ets door Henri Laurens

  • Les Pélican, pagina [7]
    les-pelican-p7.jpg

    Collectie KB

    Les Pélican, pagina [7]: tekst van Raymond Radiguet

  • Les Pélican, colofon, gesigneerd door Henri Laurens en Raymond Radiguet

Bibliografische beschrijving

Beschrijving: Les Pélican : pièce en deux actes / Raymond Radiguet ; ill. d'eaux-fortes par Henri Laurens. - Paris: Éditions de la Galerie Simon, 1921. - [28] p. : ill.. ; 33 cm

Drukker: Birault (tekst) Eug. Delâtre (Parijs) (etsen)

Oplage: 112 exemplaren

Exemplaar: Nummer IV van de 100 op Hollands Van Gelder

Boekbinder: Pierre J.M. Thielen

Bijzonderheid: Gesigneerd door auteur en kunstenaar

Bibliografie: Bénézit 8-329 ; Carteret IV-330 ; Castleman 174 ; Hogben 62 ; Johnson 27 ; Mahé III-200 ; Monod 9448

Aanvraagnummer: KW Koopm A 551

Literatuur

  • Pierre Assouline, L'homme de l'art: D.-H. Kahnweiler (1884-1979). Paris, Balland, 1988
  • Anisabelle Berès, Michel Arveiller, Henri Laurens 1885-1954. Paris, Galerie Berès, 2004
  • Paul van Capelleveen, Sophie Ham, Jordy Joubij, Voices and visions. The Koopman Collection and the Art of the French Book. The Hague, Koninklijke Bibliotheek, National Library of the Netherlands; Zwolle, Waanders, 2009
  • Paul van Capelleveen, Sophie Ham, Jordy Joubij, Voix et visions. La Collection Koopman et l'Art du Livre français. La Haye, Koninklijke Bibliotheek, Bibliothèque nationale des Pays-Bas; Zwolle, Waanders, 2009
  • Margareth Crosland, Raymond Radiguet: A biographical study with selections from his work. Peter Owen, London, 1976
  • Henri Laurens, 1885-1954. Fribourg, Office du Livre, 1985
  • Henri Laurens (1885-1954): Skulpturen, Collagen, Zeichnungen, Aquarelle, Druckgraphik. Bestandskatalog und Ausstellungskatalog, Œuvreverzeichnis der Druckgraphik. Hannover, Sprengel Museum, 1985
  • Monique Nemer, Raymond Radiguet. Paris, Fayard, 2002
  • Chloé Radiguet, Julien Cendres, Raymond Radiguet: un jeune homme sérieux dans les années folles. Paris, Mille et une nuits, 2003