La jeune Parque

Jaar: 1925

Auteur: Paul Valéry (1871 - 1945)

Kunstenaar: Jean-Gabriel Daragnès (1886 - 1950)

Uitgeverij: Émile-Paul frères

La jeune parque, titelpagina
Download

Collectie KB

La jeune parque, titelpagina

In de nacht van 4 op 5 oktober in 1892, tijdens een hevig onweer, belandde Paul Valéry in een existentiële crisis. Die staat bekend als 'De nacht van Genua' - en maakte dusdanig veel indruk op Valéry, dat hij zijn auteurschap over een andere boeg gooide: hij stopte met het schrijven van gedichten. Rond 1898 viel zijn schrijversactiviteit zelfs nagenoeg stil- misschien mede door het overlijden van Mallarmé, zijn grote voorbeeld en leermeester. Bijna twintig jaar lang publiceerde Valéry geen letter.

Een van de oorzaken voor de crisis - die Valéry zelf vergeleek met die van Descartes toen deze zijn 'cogito ergo sum'schreef-was zijn liefde voor Madame de Rovira, die, hoewel op afstand beleden, voor Valéry was uitgegroeid tot een obsessie. Tijdens zijn korte verblijf in Genua, ver verwijderd van de bron van zijn verliefdheid, werd hij pijnlijk geconfronteerd met zijn irrationele gedachten en gevoelens. Hij besloot voortaan het intellect te verkiezen boven het 'onbewuste'. Hij stond dan ook sceptisch tegenover zaken die niet puur rationeel zijn, zoals religie, dromen en literatuur. Persoonlijke besognes werden ondergeschikt aan de hogere filosofie.

Na de 'Grote Stilte'

Pas in 1917 doorbrak Valéry de 'Grote Stilte' en verscheen La jeune Parque, een gedicht van 500 versregels waaraan hij circa vier jaar werkte. Aanvankelijk zou hij- op verzoek van uitgever Gallimard en zijn vriend Gide- een poëtische toelichting van slechts een regel of dertig schrijven bij een heruitgave van zijn vroege gedichten. Het resultaat wordt nu gezien als zijn meesterwerk: de hermetische monoloog van een vrouw ten prooi aan de strijd tussen lichaam en geest, een typisch staal van Valéry’s extreme formalisme.

Deze- latere- editie van La jeune Parque is van etsen voorzien door Jean Gabriel Daragnès. De kunstenaar Daragnès begon zijn loopbaan als schilder, maar bekwaamde zich al spoedig in de graveerkunst. Uit zijn ontwerpen blijkt zijn liefde voor het boek als eenheid. Niet alleen illustreerde hij zelf boeken, ook was hij actief als meesterdrukker en bibliofiel. Hij verzamelde een kring van vrienden om zich heen die bestond uit schrijvers als Colette, Carco, Valéry, Mac Orlan en Giraudoux, kunstenaars als Galanis, Bofa en Falké en de uitgever Robert Émile-Paul. Op zaterdagen kwamen zij bij elkaar in het atelier van Daragnès in Montmartre waar allerlei nieuwe projecten en samenwerkingsverbanden werden geïnitieerd. La jeune Parque was de eerste titel die Daragnès zelf illustreerde. Het exemplaar in de Koopman Collectie is nummer 160 van de 200 op Arches en bevat een opdracht van Valéry aan Max Molho en een handgeschreven en geparafeerde correctie door de auteur.

Bibliografische beschrijving

Beschrijving: La jeune Parque / Paul Valéry ; éd. ornée de dess. grav. sur cuivre par Daragnès. - Paris : Émile-Paul frères, 1925. - [52] p. : ill. ; 33 cm

Drukker: Louis Kaldor (tekst) Roger Lacourière (etsen)

Oplage: 225 exemplaren

Exemplaar: Nummer 160 van de 200 op Arches

Bijzonderheid: Met opdracht in handschrift van de schrijver aan Max Molho

Bijzonderheid: Met correctie in handschrift, gesigneerd door de auteur

Bibliografie: Bénézit 4-242 ; Carteret IV-386 ; Édouard-Joseph I-350 ; Monod 10884

Aanvraagnummer: KW Koopm A 571

Literatuur

  • Sylvie Ballestra-Puech, Lecture de La jeune Parque. Paris, Klincksieck, 1993
  • Marie-Louis Bataille, 'Gabriel Daragnès, graveur et maître d’oeuvre', in: Art et décoration, 64 (1935), p. 104-112
  • Maurice Bémol, La parque et le serpent: essai sur les formes et les mythes. Paris, Les Belles Lettres, 1955
  • Denis Bertholet, Paul Valéry 1871-1945. Paris, Plon, 1995
  • Paul van Capelleveen, Sophie Ham, Jordy Joubij, Voices and visions. The Koopman Collection and the Art of the French Book. The Hague, Koninklijke Bibliotheek, National Library of the Netherlands; Zwolle, Waanders, 2009
  • Paul van Capelleveen, Sophie Ham, Jordy Joubij, Voix et visions. La Collection Koopman et l'Art du Livre français. La Haye, Koninklijke Bibliotheek, Bibliothèque nationale des Pays-Bas; Zwolle, Waanders, 2009