Cerceaux 'sorcellent
Jaar: 1967
Auteur: Max Loreau (1928 - 1990)
Kunstenaar: Jean Dubuffet (1901 - 1985)
Uitgeverij: Beyeler
Begin jaren zestig maakte de kunstenaar Jean Dubuffet al telefonerend gedachteloos wat tekeningetjes, 'doodles'. Dat was precies het soort tekening dat hij wilde maken: willekeurige, irrationele kunst, niet geleid door conventies of stromingen, maar door de ongecontroleerde bewegingen van zijn hand. Een nieuwe stijl was geboren, die hij 'L'Hourloupe' noemde.
Twaalf jaar lang, van 1962 tot 1974, werkte Dubuffet in deze stijl, die zich kenmerkt door schijnbaar willekeurig aan elkaar geschakeerde vreemdvormige 'cellen', in rood, blauw wit en zwart. Max Loreau, filosoof, dichter, kunsttheoreticus en bewonderaar van Dubuffet, omschreef'L'Hourloupe' als 'een interpretatie van de werkelijkheid die geheel gebaseerd is op het gebruik van willekeurige en kronkelende sporen, die gezamenlijk soms een verwrongen personage of een object of een volledig verdraaid landschap oproepen, zij het op een manier die moeilijk te omschrijven is en zonder opzet lijkt'.
Primitieve, rauwe kunst
Deze gevoelsmatige, onconventionele stijl was typisch voor Dubuffet, de voorvechter van Art brut. Hem fascineerden kunstwerken die voor het plezier waren gemaakt door bijvoorbeeld amateurs, kinderen en zwakbegaafden. Hoe minder een kunstwerk is beïnvloed door de cultuur, hoe intenser en spontaner zij is, vond Dubuffet. Hij noemde deze primitieve, rauwe kunst 'art brut' en legde een verzameling van zulke schilderijen aan. Zelf werkte hij steeds vaker in deze speelse, kleurige en levendige stijl. Ook zijn materiaalgebruik was bijzonder: hij verwerkte glas, asfalt en modder in zijn schilderijen. Al snel viel hij op bij toonaangevende kunstcritici, zoals Jean Paulhan en André Malraux en hij groeide uit tot één van de belangrijkste kunstenaars van zijn tijd.
-
Cerceaux 'sorcellent, titelpagina
-
Pagina [8]-[9] met zeefdruk door Jean Dubuffet
-
Pagina [33] met zeefdruk door Jean Dubuffet
![Pagina [8]-[9] met zeefdruk door Jean Dubuffet](https://collecties.kb.nl/sites/default/files/images/cerceaux-sorcellent-p8-9.jpg)
![Pagina [33]met zeefdruk door Jean Dubuffet](https://collecties.kb.nl/sites/default/files/images/cerceaux-sorcellent-p33.jpg)
Dubuffets kritische houding ten opzichte van conventies en zijn zoektocht naar een soort oerkunst viel bij Max Loreau in goede aarde. Ook Loreau streefde naar oorspronkelijkheid. Ook was hij een man van principes. Hij nam ontslag bij de universiteit om zijn taalgebruik vrij te houden van sociale en ideologische connotaties. Loreau en Dubuffet waren sinds 1962 met elkaar bevriend en schreven elkaar over kunsttheoretische aangelegenheden. Loreau publiceerde enkele studies over het werk van Dubuffet.
Samenwerking
In 1967 werkten Dubuffet en Loreau samen aan het boek Cerceaux 'sorcellent. Uit dit boek blijkt duidelijk dat schrijver en kunstenaar dezelfde opvattingen hadden. Loreau lijkt zijn gedicht op dezelfde wijze te hebben geschreven als Dubuffet zijn zeefdrukken in de L'Hourloupe-stijl maakte: associatief en puur op gevoel. Loreau liet zich bij woordkeuze voornamelijk leiden door de klank en beginrijm, eindrijm en woordherhaling zijn technieken die hij overdadig toepast in dit gedicht.
Crevasses tirent tir. Flamboie. Fibroie.
Broie proie. Proie. Proie.
Dubuffet maakte in totaal 21 zeefdrukken, gedrukt in rood, wit, blauw en zwart, en hij ontwierp tevens de belettering op het vooromslag. Het boek werd in een oplage van 800 exemplaren gedrukt op karton door de firma La Ruche en gepubliceerd door twee kunstgalerieën: Beyeler uit Basel en Jeanne Bucher uit Parijs. In september 1978 verbrak Max Loreau het contact met Jean Dubuffet omdat diens rebelse, temperamentvolle karakter hem te veel werd. Voor de kunst van Dubuffet bleef Loreau echter een 'onbedwingbare passie' voelen.
Bibliografische beschrijving
Beschrijving: Cerceaux 'sorcellent / Max Loreau ; [ill. par] Jean Dubuffet. - Bâle : Beyeler ; Paris : Bucher, 1967. - [56] p. : ill. ; 27 cm
Drukker: La Ruche (Parijs)
Oplage: 800 exemplaren
Exemplaar: Nummer 515 van de 800 op karton
Bibliografie: Bénézit 4-777 ; Hogben 140 ; Monod 7280
Aanvraagnummer: KW Koopm A 525
Literatuur
- Paul van Capelleveen, Sophie Ham, Jordy Joubij, Voices and visions. The Koopman Collection and the Art of the French Book. The Hague, Koninklijke Bibliotheek, National Library of the Netherlands; Zwolle, Waanders, 2009
- Paul van Capelleveen, Sophie Ham, Jordy Joubij, Voix et visions. La Collection Koopman et l'Art du Livre français. La Haye, Koninklijke Bibliotheek, Bibliothèque nationale des Pays-Bas; Zwolle, Waanders, 2009
- Jean Dubuffet: Livres et estampes: récents enrichissements. Paris, Bibliothèque nationale, 1982
- Jean Dubuffet: *Tekeningen, gouaches. Amsterdam, Stedelijk Museum, 1964
- Jean Dubuffet: Spur eines Abenteuers. München, Prestel, 2003
- Max Loreau, De la création: Peinture, poésie, philosophie: Anthologie. Bruxelles, Labor, 1998
- Laurent Danchin, Jean Dubuffet: Peintre-philosophe. Lyon, La Manufacture, 1988
