Un conte à votre façon

Jaar:
1982
Auteur:
Raymond Queneau (1903 - 1976)
Typografie:
John Crombie (*1939)
Kunstenaar:
Sheila Bourne (1940 - 2020)
Uitgever:
Kickshaws
Titelpagina

Uitgeverij Kickshaws begon in Parijs als The Fantod Press (met twee uitgaven in 1979), maar opereerde daarna als Kickshaws en als Kickshaws & Co., een onderneming van de Schotse typograaf John Crombie en de Amerikaanse kunstenares Sheila Bourne.

De naam Kickshaws zou een verbastering zijn van het Franse 'quelque chose' (iets), waarmee Engelsen in de zeventiende eeuw de culinaire fratsen van de Fransen aanduidden. Het woord heeft ook te maken met elegantie en met spelletjes, frivoliteiten, onzinnigheden. De uitgeverij maakt technisch hoogstaande boeken die nooit gewichtig zijn. Raymond Queneau, voor wie taal en spel ongeveer op hetzelfde neerkomen, is een auteur die de vindingrijkheid van drukker en illustrator kan uitdagen.

Alternatief ganzenbord

Un conte à votre façon werd voor het eerst gepubliceerd in Le nouvel observateur van juli 1967; de eerste boekuitgave dateert van 1981 (in Contes et propos). Een jaar later maakte Kickshaws een editie in het Frans en een vertaling in het Engels (Yours for the telling). Het verhaal is opgezet als een ganzenbordspel, hier bepaalt echter niet de dobbelsteen, maar de lezer wat er gebeurt. Op pagina 1 wordt al gevraagd of de lezer een verhaal over drie alerte erwten wil horen. 'Zo ja, ga door naar 4. Zo nee, ga door naar 2'. De nee-zeggers krijgen op pagina 2 de vraag of ze een verhaal over bonenstaken willen horen en dan is er bij 3 nog de kans op een verhaal over drie doorsnee struiken. Als de lezer ook dat niet wil wordt hij verwezen naar pagina 21, waar het verhaal resoluut naar een einde wordt gevoerd.

De pagina's zijn steeds op identieke wijze vormgegeven met violette lijnen en vakken in paars, groen en wit. Handjes en priemende vingers wijzen de weg naar de laatste pagina. Op iedere bladzijde kan de lezer een keuze maken, onder andere over de kleur handschoenen die de erwten dragen en of ze 's nachts mogen dromen of niet. In werkelijkheid is de keuze van de lezer natuurlijk zeer beperkt en vertelt de auteur precies het verhaal dat hij wil vertellen. De uitgave is met de hand gezet en met losse loden letters gedrukt. De illustraties zijn linosneden. Dit is een van de 100 genummerde exemplaren die door drukker en kunstenares zijn gesigneerd.

  • Un conte à votre façon (1982): pagina 21

Bibliografische beschrijving

Beschrijving:
Un conte à votre façon / Raymond Queneau ; ill. par Sheila Bourne ; conçu par John Crombie. - Paris : Kickshaws, 1982. - [48] p. : ill. ; 19 cm
Drukker:
Kickshaws (Paris)
Oplage:
45 exemplaren
Exemplaar:
Nummer 57 van de 100 op BFK Rives
Lettertype:
Garamont
Bijzonderheid:
Gesigneerd door drukker en kunstenaar. Het verhaal is voor het eerst verschenen in Le nouvel observateur, juli 1967
Aanvraagnummer:
Koopm C 3997

Literatuur

  • Paul van Capelleveen, Sophie Ham, Jordy Joubij, Voices and visions. The Koopman Collection and the Art of the French Book. The Hague, Koninklijke Bibliotheek, National Library of the Netherlands; Zwolle, Waanders, 2009
  • Paul van Capelleveen, Sophie Ham, Jordy Joubij, Voix et visions. La Collection Koopman et l'Art du Livre français. La Haye, Koninklijke Bibliotheek, Bibliothèque nationale des Pays-Bas; Zwolle, Waanders, 2009
  • John Crombie, 'Un conte à votre façon et One hundred million million poems des Éditions Kickshaws: deux éditions artisinales, et fières de l'être!', in: Livre/Poésie. Une histoire en pratique(s). Paris, Editions des Cendres, 2016, p. 89-99
  • Michel Lécureur, Raymond Queneau: Biographie. Paris, Les Belles Lettres/Archimbaud, 2002
  • Jaap van Praag, Kickshaws, 'n typografisch avontuur in Parijs. Amsterdam, Minotaurus Boekwinkel, 1997