Anakatabase

Jaar: 1991
Auteur: François Da Ros (1941 - 2024)
Kunstenaar: Martine Rassineux (1955)
Uitgeverij: Anakatabase

Van ambacht naar Maître d'Art

François Da Ros heeft zich ingezet voor het behoud van typografisch vakmanschap in Frankrijk. Het ambacht van de traditionele drukker die met losse loden letters werkt is sinds de opkomst van de offsettechniek en de digitale technieken bijna verdwenen. In 1998 werd Da Ros door Catherine Trautmann, minister van Cultuur, benoemd tot Maître d'Art. Deze exclusieve titel wordt toegekend aan personen die een uitzonderlijk ambacht beoefenen en hun kennis overdragen aan jongere generaties. De succesvolle typograaf MichaelCaine, die onder andere Zaoumni (2000) van VelimirKhlebnikov verzorgde, is wel de meest bekende van zijn oud-leerlingen.

Verdiensten van de typografie

Da Ros is geboren in Solfrancui (Noord-Oost Italië) en kwam op achtjarige leeftijd naar Frankrijk. Op zijn zeventiende werd hij leerling drukker-typograaf. Voordat hij met enige moeite zijn eigen drukkersatelier kon openen, werkte hij vijftien jaar bij de prestigieuze, maar in zijn ogen conservatieve, drukkerij Fequet-Baudier. Da Ros' roeping voor de typografie en zijn voorliefde voor bibliofiele edities zijn daar ontstaan. Sindsdien is hij er van overtuigd dat de typografie met loden letters bij uitstek bepalend is voor de kwaliteit en veelzijdigheid van goed vormgegeven uitgaven. De meerwaarde van de typografie zit volgens hem niet alleen in het fijnzinnige drukwerk (inkt op papier), maar ook in het driedimensionale karakter van de druk: de moet in het papier, het reliëf, waardoor de tekst leesbaar blijft ook al zou de inkt vervagen. Belangrijker is misschien nog dat de mens op geen enkel ander gebied zo intiem betrokken is bij het woord dan via het zet- en drukwerk.

Martine Rassineux

Betrokken is ook de samenwerking tussen Da Ros en kunstenares Martine Rassineux. Gesteld voor de keuze tussen kunst en filosofie, koos zij uiteindelijk voor de kunst. Als etser drukt zij, net als de typograaf, letterlijk haar werk in het papier. Evenals voor Da Ros staat voor Rassineux het teken centraal. Haar ets is op Japans papier gedrukt op een Artley etspers uit Gent (België).

Virtuoze precisie

De Franse tekst is gezet in een groot corps Nicolas Cochin (corps 36) en gedrukt in karmozijnrood. Tussen deze tekst door zijn achtereenvolgens de twintig vertaalde teksten met een virtuoze precisie gedrukt in Baskerville (corps 9). Zoals alle uitgaven van Da Ros is ook deze, in plaats van met de hand, op de pers genummerd. Hij gebruikte daarvoor de Duitse Phoenix V pers met dubbele aandrijving (nr. 8815). Het lettertype op de titelpagina is de Inkunabula. De titel Anakatabase is hier in de vorm van een trap gezet.

Bibliografische beschrijving

Beschrijving: Anakatabase : en hommage au Sacré d'avant le Temps / texte inédit de François Da Ros ; gravure orig. de Martine Rassineux ; [préf. de Patrice Cauderlier]. – Paris : Anakatabase, 1991. – ([36] p., [1] bl. pl.(leporello) : ill. ; 34 cm

Drukker: François Da Ros (Parijs) (tekst); Martine Rassineux (ets)

Oplage: 80 exemplaren

Exemplaar: Nr. 1 van de 80 op Chinees papier, met ets op Japans papier

Lettertype: Baskerville, Nicolas Cochin en Inkunabula

Boekbinder: Etui door Bernard Duval

Bijzonderheid: Gesigneerd door auteur en kunstenaar

Bibliografie: Bénézit 11-449

Aanvraagnummer: KW Koopm K 357

Literatuur

• Paul van Capelleveen, 'Anakatabase, François Da Ros & Martine Rassineux', in: Artists & others. The imaginative French book in the 21st century. Koopman Collection, National Library of the Netherlands. Nijmegen, Vantilt Publishers, 2016, p. 30-37