Histoire de Bélisaire

Jaar: 1926

Auteur: Pierre Girard (1892 - 1956)

Uitgeverij: Gondrexon

Histoire de Bélisaire, Titelpagina

De naam Gondrexon klinkt hondenliefhebbers bekender in de oren dan bibliofielen. Zij kennen immers eerder de naam van de internationale keurmeesteres Anne Gondrexon-Ives Browne dan die van de bibliofiel en in Nederland actieve drukker/uitgever Jean Albert Gondrexon, met wie zij in 1933 trouwde.

Gondrexon was half Frans-half Nederlands: zijn vader was Albert Charles François Gondrexon, een architect (Nomény 1871-Antwerpen 1928), zijn moeder, Johanna Maria Suzanna Adriana Kleyn van Willigen, was de dochter van een Delftse koopman en raadslid. Gondrexon werd geboren in Brussel op 15 januari 1905 en verhuisde in 1927 van Antwerpen naar Den Haag, waar hij in snel tempo van het ene naar het andere adres verkaste. Van 1930 tot 1932 woonde hij korte tijd in Parijs. Na een stage bij drukkerij Trio, waar A.A.M. Stols destijds de scepter zwaaide, werd Gondrexon uiteindelijk directeur van drukkerij Van Marken, een onderdeel van de Gist- en Calvé fabriek in Delft, waar hij in 1967 vertrok. Twintig jaar later, in 1985, overleed hij. Behalve als drukker was hij actief als auteur, bibliofiel en uitgever.

Bibliofiel en uitgever

Aanvankelijk was Gondrexon vooral verzamelaar van boeken, die hij later soms weer van de hand deed. In die tijd liet hij ook boeken speciaal voor zichzelf en voor een kleine vriendenkring drukken, een heel select gezelschap van ten hoogste zes personen. Zo kreeg hij in 1925 – hij was toen 20 jaar - de drukker/uitgever Stols zo ver bij Boosten & Stols een korte tekst van Jacques de Lacretelle te drukken: Mélanges sur l’amour et les livres terminés par un envoi. Er verschenen zes exemplaren op Hollands Van Gelder 'Pour les amis de Jean Gondrexon'. Plaats van uitgave was La Haye, terwijl Gondrexon toen nog in Antwerpen woonde. Onnodig te zeggen dat die plaquettes nu onvindbaar zijn. De Koopman Collectie beschikt over de Gallimard-uitgave uit hetzelfde jaar in een iets grotere oplage: 35 exemplaren.

In 1926 begon hij in Den Haag een uitgeverij met de naam Le Bon Plaisir: het uitgeversmerk stelt een druiventros voor. Er zijn maar drie uitgaven bekend en het colofon vermeldt dat ze voor het plezier van Jean Gondrexon zelf zijn gedrukt. De oplage bedroeg steeds ongeveer 200 exemplaren. De uitgeverij werd gedreven vanuit zijn eerste Haagse adres: Van Aerssenstraat 58. Het eerste boek was van Jacques de Lacretelle: Colère, suivi d’un journal. Het verscheen in maart 1927. Een schets voor de titelpagina werd becommentarieerd door de auteur en bij wijze van reclame afgedrukt in het tijdschrift Het Fransche boek, waarvoor Gondrexon af en toe een korte bijdrage schreef: in dit geval de bibliografie van Lacretelle. Gondrexon schreef voor Het Fransche boek in 1927 ook nog een recensie over een boek van Gaston Zelger, maar werd geen vaste medewerker. Later liet hij de Franse literatuur voor wat die was en verleende hij hand- en spandiensten bij de vertalingen van de hondenboeken van zijn vrouw.

Typografisch meesterwerk

Het Genootschap Nederland-Frankrijk plaatste een recensie van Colère waarin de 'zeldzaam fijnen smaak' van de uitgever en de 'prachtige typografische verzorging' van zijn boeken werden geprezen door M.J. Premsela. Deze verzorging leunde zwaar op de medewerking van de Nederlandse typografen S.H. de Roos en S.H. Wijnhoven, die de titel, tussentitels en initialen ontwierpen en graveerden. Het boek werd gedrukt bij Geuze in Dordrecht. De tweede uitgave van Gondrexon werd ook door Premsela besproken in Het Fransche boek en een 'typografisch meesterwerk' genoemd. Het ging om de Histoire de Bélisaire van de Zwitser Pierre Girard, een poëtisch verhaal over een gedroomde liefde die wordt doorkruist door een reële liefdesaffaire.

Voor dit tweede boek gebruikte Gondrexon de letter Erasmus van S.H. de Roos. Drukker was opnieuw Geuze in Dordrecht die het boek in september 1926 drukte. Het exemplaar van de Koopman Collectie is een van de 26 speciale vrienden-exemplaren, waarvan dit bestemd was voor de uitgever/typograaf A.A.M. Stols. Gondrexon schreef er een opdracht bij: 'Voor mijn leraar, maar vooral mijn vriend'. Stols zorgde er ook voor dat Gondrexon in contact kwam met de auteur Valery Larbaud en dat leidde in juni 1927 tot het mooiste boekje van de uitgever: 200 chambres 200 salles de bainsover een leven in luxe hotels. Met deze publicatie sloot hij zijn korte carrière als uitgever af. Maar tijdens de oorlog kon Gondrexon iets terug doen voor Stols en drukte hij bij Van Marken in Delft clandestien het verhaal Valken van Jan Willem Hofstra. Volgens het colofon werd het boek gedrukt voor S. Sanders - dat was Alexandre Stols - en gedrukt door Jan Kanon - en dat was Gondrexon.

Bibliografische beschrijving

Beschrijving: Histoire de Bélisaire / Pierre Girard. - La Haye : Gondrexon, 1926. - 60 p. ; 23 cm

Drukker: P.J. Geuze (Dordrecht)

Oplage: 176 exemplaren

Exemplaar: Nummer E van 26 van A tot Z gemarkeerde exemplaren, gedrukt voor A.A.M. Stols, op Hollands Van Gelder

Lettertype: Erasmus

Bijzonderheid: Met opdracht in handschrift van Jean Gondrexon aan A.A.M. Stols

Aanvraagnummer: KW Koopm B 1470

Literatuur

  • C. van Dijk, Alexandre A.M. Stols, 1900-1973, uitgever/typograaf: een documentatie. Zutphen, Walburg Pers, 1992
  • Het Fransche boek,6 (1926/27)
  • Het Fransche boek,7 (1927/28)