Prisons de femmes

Jaar: 1931

Auteur: Francis Carco (pseud. van François Carcopino-Tusoli) (1886 - 1958)

Uitgeverij: Éditions de France

Francis Carco, Prisons de femmes (1931): documenten met foto's door Manuel

Louis Koopman wist een exemplaar van Prisons de femmes te bemachtigen dat aan de auteur had toebehoord, getuige de opdracht van Francis Carco: 'à moi-meme'. Het is een (gefictionaliseerde) reportage over bezoeken aan gevangenissen en correctiehuizen voor vrouwen. Bijzonder aan dit exemplaar is de documentatie die Carco in het boek plakte, waaronder brieven van het ministerie van Justitie, authorisaties voor het bezoeken van gevangenissen, dossiergegevens van gevangenen en een aantal foto's.

Ze zaaien verwarring en onrust

Aan de authorisaties te zien was de toestemming voor gevangenisbezoek geen sinecure. Carco ontving op 15 februari 1930 een brief van het ministerie van Justitie waarin zijn verzoek om toegang tot gevangenissen werd afgewezen. In Prisons de femmes noemt Carco de reden daarvoor: het personeel had geklaagd. 'Zulke bezoeken hebben een schadelijke invloed op de gevangenen. Ze zaaien verwarring en onrust, en wij moeten streng optreden. Het personeel klaagt erover.' ('De telles visites sont toujours pour les détenues d'une influence néfaste. Elles les troublent, les mettent en effervescence et nous devons sévir. Le personnel s'en plaint.') Een aantal maanden later, op 24 juni 1930, kreeg Carco toch toestemming voor het bezoeken van Saint-Lazaire en Fresnes. Waarom hem op dat moment ineens wel toegang verschaft werd, is onduidelijk. In het boek Prisons de femmes wordt er anders met de afwijzing omgegaan: het personage Carco laat in het illegale circuit authorisaties namaken en komt zo Haguenau binnen.

Visite à Saint-Lazare

Opmerkelijk is in dit verband een ander werk van Carco, Visite à Saint-Lazare uit 1925, waarvan Koopman ook een auteursexemplaar verwierf. Zoals de titel al zegt, beschrijft Carco hierin een bezoek aan Saint-Lazare. Zou Carco deze gevangenis dan al voor februari 1930 (de datum van de authorisatiebrief) bezocht hebben? In vergelijking met Visite à Saint-Lazare bevat Prisons de femmes niet veel nieuwe informatie over Saint-Lazare. Het (tweede?) bezoek in 1930 heeft blijkbaar weinig opgeleverd. Carco herhaalt het grootste deel van de beschrijvingen uit Visite à Saint-Lazare in Prisons de femmes, hoewel in andere bewoordingen.

'The poetess slayer'

Een interessante categorie vormen de losse foto's bij dit exemplaar van Prisons de femmes. Carco nam bij al zijn bezoeken een eigen fotograaf mee, Manuel. Op drie foto's prijkt Carco in het interieur van een gevangenis, een portretfoto toont de afschrikwekkende verschijning van een gevangene van Saint-Lazare: Marie-Louise Weissman-Groues, beter bekend onder de naam van de door haar vermoorde echtgenoot Bessarabo. De 'affaire Bessarabo' werd destijds breed uitgemeten in de pers; zelfs in The New York Times verschenen sensationele artikelen over de 'Poetess slayer'. Heel de wereld leek wel in de ban van deze gedichten schrijvende moordenares. Mevrouw Bessarabo doodde haar echtgenoot, veinsde dat hij op zakenreis was en verzond zijn levenloze lichaam in een postpakket. Carco wilde de gevangenissen voornamelijk bezoeken om vrouwen zoals Bessarabo te ontmoeten. 'Namen van beroemde criminele vrouwen sterkten mij in mijn voornemen. Ik wilde het centrum van afzondering en gevangenschap zien van deze sterren van het Gerechtshof. Sommigen, die tot levenslang veroordeeld waren, maakten zo'n indruk op me dat ik een dossier bijhield.' ('Des noms de criminelles célèbres me fortifiaient dans ce projet. Je voulais voir au sein même de leur retraite, de leur détention, ces vedettes de la Cour d'assises, et certaines, qui étaient condamnées à perpétuité, m'impressionnaient au point que je constituai un dossier.')

Bibliografische beschrijving

Beschrijving: Prisons de femmes / Francis Carco. - Paris : Éditions de France, 1931. – 269 p. ; 21 cm

Drukker: Nouvelle (Parijs) Dardaillon (Saint-Denis)

Oplage: 660 exemplaren Exemplaar: Nummer III van de 37 op Hollande, gedrukt voor Francis Carco

Bijzonderheid: Auteursexemplaar. Met opdracht van Francis Carco aan zichzelf. Gesigneerd door de auteur voor de bibliotheek van Anny Antoine. Bijzonderheid: Met twee brieven van de predikanten van de gevangenissen in Revues en Montpellier aan de Comtesse de Jumilhac. Met toestemmingsbescheiden voor gevangenisbezoek verleend aan Carco en Manuel, fotograaf. Met documenten van het ministerie van Justitie betreffende gedetineerden die in het boek voorkomen. Met 4 losse originele foto's

Aanvraagnummer: KW Koopm C 1564 en KW 77 H 1 (nr. 38. fol. 2-23)

Literatuur

  • Paul van Capelleveen, Sophie Ham, Jordy Joubij, Voices and visions. The Koopman Collection and the Art of the French Book. The Hague, Koninklijke Bibliotheek, National Library of the Netherlands; Zwolle, Waanders, 2009
  • Paul van Capelleveen, Sophie Ham, Jordy Joubij, Voix et visions. La Collection Koopman et l'Art du Livre français. La Haye, Koninklijke Bibliotheek, Bibliothèque nationale des Pays-Bas; Zwolle, Waanders, 2009
  • Francis Carco, Visite à Saint-Lazare. Paris, Lesage, 1925
  • Albert Letellier et Robert Debled, Les prisons de femmes. Paris, Marcel Rivière, 1923
  • The New York Times, 8 August 1920, p. 5; 10 August 1920, p. 14; 22 June 1922, p. 2.
  • Le petit journal illustré, 1643 (18 juin 1922).