Mes amis

Emmanuel Bove, geboren in Parijs als Emmanuel Bobovnikoff, stierf in zijn geboortestad op vrijdag 13 juli 1945, de avond waarop heel Frankrijk zich opmaakte voor een grootscheepse viering van de eerste 'quatorze juillet' sinds de Tweede Wereldoorlog. Hij zou zich waarschijnlijk toch afzijdig hebben gehouden van de feestelijkheden. Bove stond bekend als een man van weinig woorden, een verlegen en discreet observator. Zijn romans en novellen werden bevolkt door schutterige figuren, 'losers' die geen cent te makken hebben. In hun banale omgeving berusten ze in hun uitzichtloze lot. Bove's luchtige stijl en de humoristische observaties zorgden ervoor dat zijn navrante vertellingen behalve deprimerend ook modernistisch waren: niet de stijl, maar de thematiek sloot haarfijn aan op de naoorlogse sfeer.

Victor Bâton is oorlogs-invalide, leeft van een minimumuitkering en woont in een armzalig hotelkamertje in Parijs, waar hij uiteindelijk wordt uitgezet: kortom, het prototype van Bove's romanfiguren. Hij brengt de dag zoveel mogelijk door op straat, waar hij doelloos rondzwerft, vol verlangen naar vriendschap, of beter nog: een maîtresse, 'aan wie ik mijn verdriet kan toevertrouwen'. Hij vertelt zijn eigen verhaal in Mes amis, dat verscheen in 1924.

Vroege roeping

De auteur, Bove, was pas 25 jaar oud. Het verhaal had aanknopingspunten met zijn eigen leven. Als zoon van een (joodse) Russische emigrant en een kamermeisje uit Luxemburg kende hij de sociale ellende van nabij. Bove's jonge leven speelde zich af in een constante wisseling van bittere armoede en redelijke welstand, in Parijs, Zwitserland en Engeland, in een sfeer van onvermogen, doelloosheid, eenzaamheid en mislukking.

Emmanuel Bove wist al rond zijn veertiende jaar dat hij schrijver wilde worden. Naast ontelbare baantjes schreef hij al vroeg onder verschillende pseudoniemen detectives en romannetjes die hij aan de lopende band en zonder veel moeite produceerde (in dezelfde tijd dat Georges Simenon begon). In 1923 werd Bove als journalist aangenomen bij een nieuwe krant: Le quotidien. Daarvoor schreef hij met overgave de rubriek 'faits divers', terwijl hij als misdaadreporter inspiratie opdeed voor zijn eigen romans. Als auteur werd Bove 'ontdekt' door Colette, redacteur bij het dagblad Le matin. Op haar instigatie verscheen zijn romandebuut Mes amis in de Colette-reeks die ze bij uitgeverij Ferenczi had opgezet. Het boek werd onmiddellijk een succes. 'Dit is een kostelijk, ontroerend, grappig, origineel boek', schreef een verrukte Sacha Guitry, beroemd auteur en regisseur die men eerder verwachtte aan te treffen in de salons van de rijken dan als lezer van een boek als Mes amis. Met Guitry's positieve kritiek in het veelgelezen rechtse blad Candide was dit boek overtuigend gelanceerd.

Geïllustreerde herdruk

Na dit succes volgden andere boeken en artikelen in een buitengewoon rap tempo. Maar Bove was niet erg trouw aan zijn uitgevers. Voor zijn tweede boek Armand, nota bene opgedragen aan Colette, stapte hij over naar de gebroeders Émile-Paul, bekend als uitgevers van Alain-Fourniers Le Grand Meaulnes. Zijn derde boek Un soir chez Blutel liet hij verschijnen bij Lucien Kra. Maar Émile-Paul frères reageerden sportief. In 1927 kwamen ze met een prachtige herdruk op de markt van Mes amis, voorzien van sfeervolle en treffende etsen van André Dignimont. Deze kunstenaar was beroemd om zijn talloze illustraties in een typisch Parijse stijl: levenslustige mannen en pikante vrouwen en het vermakelijke café- en straatleven werden vlot, vakkundig en humoristisch getekend. Dignimont kreeg een degelijke opleiding: de Académie Julian. Als schilder exposeerde hij regelmatig in de bekende salons. Ook maakte hij ontwerpen voor de Parijse Opéra en de Comédie Française. Bove kende de kunstenaar persoonlijk en was op hem gesteld. Voor Mes amis maakte Dignimont twaalf grote en twee kleine etsen. Het exemplaar in de Collectie Koopman, een van de 25 exemplaren gedrukt op Japans papier, is voorzien van extra afdrukken van de etsen en bijgevoegd is bovendien een originele tekening van Dignimont. Die tekening is niet voor dit boek. Het boek is gebonden in een bruine heelleren band, die is ontworpen door de edelsmid en boekbinder Pierre J.M. Thielen (geboren in Maastricht in 1937).

Bibliografische beschrijving

Beschrijving: Mes amis / Emmanuel Bove ; grav. de Dignimont. - Paris : Émile-Paul frères, 1927. - [205] p., 13 bl. : ill. ; 28 cm

1e uitgave: 1924

Drukker: Coulouma (Argenteuil) (tekst) La Roseraie (Parijs) (etsen)

Oplage: 225 exemplaren

Exemplaar: Nummer 12 van de 25 op keizerlijk Japans papier, met twee extra sets van de etsen en met een orginele tekening van de kunstenaar

Boekbinder: Pierre J.M. Thielen

Bijzonderheid: Met opdracht in handschrift van de auteur

Bibliografie: Carteret IV-79 ; Mahé I-346 ; In liefde verzameld 228 ; Monod 1832

Aanvraagnummer: KW Koopm A 546

Literatuur

• Raymond Cousse, Jean-Luc Bitton, Emmanuel Bove, la vie comme une ombre: Biographie. Bordeau, Le Castor Astral, 1994
• David Nahmias, Emmanuel Bove: Carnet d'une fugue. Bègles, Le Castor Astral, 1998
• Jan Storm van Leeuwen, 75 jaar boekbindkunst in Nederland. Amsterdam, Organisatie van Fabrikanten van Grafische Eindprodukten, 1984
• Gilles Vidal, Tombeau d’Emmanuel Bove. Paris, L'Incertain, 1993