Les gaités de l'escadron

Capriolen van soldaten en het leger als lachfilm: de auteur schreef uit eigen ervaring. Georges Courteline putte de inspiratie voor romans en toneelstukken vaak uit zijn eigen leven. Hij maakte de politie en de ambtenarij belachelijk, maar de eerste maatschappelijke groep die hij onder handen nam was het leger, waarin hij zelf korte tijd dienst deed. Als schoolverlater werd hij in 1879 opgeroepen zijn dienstplicht te vervullen. Een sergeant van de infanterie ondervroeg de ontklede, magere en bleke Courteline over zijn capaciteiten. Hij kon niet paardrijden, speelde geen piano, viool of jachthoorn, eigenlijk kon hij niets, maar na een lange stilte wist de nerveuze jongen te melden dat hij bilboquet kon spelen, een tamelijk eenvoudig balspel. De sergeant deelde hem onmiddellijk in bij de cavalerie en stuurde hem naar het 13e regiment in Bar-le-Duc.

Hij was geen geschikte soldaat: te fragiel, onhandig, lui, het uniform stond hem niet; Courteline vond zijn diensttijd verschrikkelijk. De korte periode bij de cavalerie bezorgde hem een levenslange afkeer van paarden, hoewel hij in Bar-le-Duc paarden zoveel mogelijk vermeed. Vanwege een slechte lichamelijke conditie mocht hij eerst naar het veldhospitaal en vervolgens naar huis.

De vrolijkheden van de ruiterbende

In 1886 publiceerde hij de humoristische roman over het leger: Les gaîtés l’escadron. Het is, net als zijn andere werk, een boek vol levendige dialogen, vakjargon, scheldwoorden en populaire uitdrukkingen. Het publiek vond het maar niets. In 1895 bewerkte Courteline de tekst voor het theater, ditmaal met groot succes. Decennia later zou het werk verfilmd worden. Ook de roman won daardoor aan populariteit en beleefde een groot aantal herdrukken, veelal voorzien van humoristische tekeningen, die Courtelines karikaturale beschrijvingen visualiseren.

Joseph Hémard maakte voor de uitgave van Javal en Bourdeaux stripboekachtige illustraties die in een deel van de Kuifje-reeks niet zouden misstaan. Hémard werkte als tekenaar voor Parijse tijdschriften als La baïonnette, Le rire en Le sourire, maar hij is vooral bekend geworden als boekillustrator, vaak van klassieke teksten van onder meer Rabelais, Brantôme, Villon, Voltaire en Balzac. Voor Courteline maakte hij ook grappige tekeningen in Boubouroche Madelon Margot (1927) en Le train de 8h47 (1930). In Les gaîtés l’escadron zijn op bijna alle zestien kleurenillustraties (kopergravures naar de oorspronkelijke aquarellen) de ouderwetse uniformen van het Franse leger te zien: blauwe jassen met beslag, rode broeken, mutsen met veren en natuurlijk laarzen met sporen. Daarboven meestal een rood aangelopen hoofd: type Louis de Funès als soldaat.

Bibliografische beschrijving

Beschrijving: Les gaîtés de l'escadron / par Georges Courteline ; ill. de Joseph Hémard ; [grav. par André Delzers]. - Paris : Javal et Bourdeaux, éditeurs, 1926. - 190 p., [15] bl.pl. : ill. ; 28 cm

1e uitgave: 1886

Drukker: R. Coulouma (Argenteuil) (tekst) Leblanc et Trautmann (gravures)

Oplage: 440 exemplaren

Exemplaar: Nummer 391 van de 350 (genummerd van 91 tot 440) op Rives

Lettertype: Didot

Bijzonderheid: Met een extra set van de etsen, gesigneerd door André Delzers

Bibliografie: Carteret IV-125 ; Mahé I-599 ; Monod 3233; Bénézit 6-886

Aanvraagnummer: Koopm A 97

Literatuur

• Emmanuel Haymann, Courteline. Paris, Flammarion, 1990
• Albert Dubeux, La curieuse vie de Georges Courteline. Paris, Nouvelle librairie de France, 1949