La jeune Parque

De onbekende Belgische kunstenares Ghislaine de Menten de Horne illustreerde het gedicht van Valéry met 16 kleurenetsen. Het boek werd in 2001 voor de Koopman Collectie van de Koninklijke Bibliotheek aangekocht uit haar nalatenschap en daarbij werden ook de originele zinkplaten voor de uitgave verworven. Bovendien bevat de collectie nu een schetsboek waarin de kunstenares haar ontwerpen maakte.

Het gedicht La jeune Parque (1917) werd door de Brusselse uitgever Goossens herdrukt in 1935 in een oplage van 125 exemplaren. Het gedicht is een hermetische monoloog van een vrouw ten prooi aan de strijd tussen lichaam en geest. De kunstenares heeft voor de uitbeelding van de tweestrijd gebruik gemaakt van de mogelijkheden van de kleurenets om droomwereld en realiteit weer te geven. De jonge schikgodin Parque wordt op de afbeeldingen omringd door betoverende en afschrikwekkende schimmen. De auteur was tevreden: de lovende woorden van Valéry zijn in facsimile voorin de uitgave afgedrukt.

Ghislaine de Menten de Horne was destijds pas 19 jaar oud en studeerde in Parijs aan de Académie Julian, bij het atelier van Paul Bornet en aan de kunstacademie van Brussel. In de oorlogsjaren was ze actief in het verzet en plaatste explosieven voor sabotagewerken. Later trouwde zij en vertrok met haar echtgenoot naar Kivu in Kongo. Ze schilderde er vooral stillevens en portretten. In 1960 keerde ze terug naar België. Ze was een vrijgevochten, intellectuele vrouw die leefde voor de kunst. Hoewel ze opgroeide in een adelijke omgeving en officieel in het moderne kasteel Sparmont in Huy woonde, bracht ze de meeste tijd door in haar atelier in Vorst (Brussel). Na haar dood werden haar schilderijen geveild en ging de opbrengst daarvan naar Artsen zonder grenzen.

In 1935 was meteen een tweede uitgave aangekondigd: Album de vers anciens. Dit nieuwe Valéry-project begon toen de auteur een exemplaar van zijn gedichtenbundel van een persoonlijke opdracht in handschrift voorzag. Inderdaad maakte Ghislaine de Menten de Horne voor deze uitgave 42 kopergravures. De tekst werd volledig gezet en een eerste plakproef gemaakt, maar met de Tweede Wereldoorlog kwam het project stil te liggen. Een schat aan koper verdween ongebruikt in het atelier van de kunstenares. Het eerste, wel gepubliceerde boek, het opdracht-exemplaar, de plakproef, de oorspronkelijke zink- en koperplaten voor beide werken, een schetsboek en een map met voorstudies voor beide uitgaven en afdrukken van de verschillende staten van de etsen zijn nu een fraaie aanvulling op de toch al imposante Valéry-verzameling die deel uitmaakt van de Koopman Collectie.

Bibliografische beschrijving

Beschrijving: La jeune Parque / Paul Valéry ; avec 16 eaux-fortes en couleurs de Gh. de Menten de Horne. - [Bruxelles] : [J.-E. Goossens], 1935. - [147] p. : ill. ; 35 cm

Drukker: J.-E. Goossens (Brussel) (tekst) Eugène Delâtre (Parijs) (etsen)

Oplage: 125 exemplaren

Exemplaar: Nummer 82 van de 100 op Rives

Bijzonderheid: Met een cahier proefschetsen en met 15 originele zinkplaten. Met aankondiging van verschijnen van Album de vers anciens van Paul Valéry, geïllustreerd door Gh. de Menten de Horne: nooit verschenen. Aanwezig zijn de schetsen, proeven, koperplaten en en afdrukken voor deze uitgave

Bibliografie: Carteret IV-386 ; Monod-10885

Aanvraagnummer: KW Koopm F 13

Literatuur

• Oscar Coomans de Brachène, État présent de la noblesse belge. Annuaire de 1994, première partie: Mees-Minc. Bruxelles, Etat présent, 1994.
• Informatie verstrekt door Dr Eric Cabris