De temps en temps

Jaar:
1953
Auteur:
 Pierre Albert-Birot (1876 - 1967)
Kunstenaar:
Flora Klee-Pàlyi
Uitgeverij:
Sic
Pierre Albert-Birot, 'Moulin à poèmes', in: Deux poèmes (1955)

In 1953 begon Pierre Albert-Birot onder de noemer De temps en temps met een serie nieuwjaarsgedichten. Tot aan zijn dood stuurde hij ieder jaar één of meerdere gedichten aan zijn vrienden. Hij gaf deze, net als zijn vroegere werk, zelf uit. Daarmee nam de serie een bijzondere plek in zijn oeuvre in, aangezien hij na de oorlog de meeste van zijn werken liet drukken en uitgeven door anderen.

Visuele typografie

Doordat hij de teksten zelf zette, kon hij er naar eigen inzicht visuele gedichten van maken, zoals Moulin à poèmes ('gedichtenmolen'), waarvoor de lezer het papier of het eigen hoofd moet draaien om het te kunnen lezen, of de gedichten uit de serie Silex, poèmes des cavernes (1945). Deze zijn links en rechts uitgelijnd, zonder woordspaties, met onconventionele woordafbrekingen (zoals Pierr-e) als gevolg.

Er is veel variatie onder de nieuwjaarsgedichten. Hoewel standaard de interpunctie ontbreekt en de meeste gedichten metrum noch rijm hebben, is er ook één gedicht, Le peigne d'écaille, met een rijmschema en een syllabische structuur. De gedichten verschillen ook in lengte en ze zijn uitgegeven op verschillende formaten; één is er gedrukt op blauw papier.

Onder bevriende dichters

De vouwbladen, uitgegeven tussen 1953 en 1959, zijn genummerd van één tot vijf (de nieuwjaarswens van 1957 is niet genummerd en die van 1956 ontbreekt). Ze bevinden zich samen met andere documenten achterin een exemplaar van Les poètes amis (1947), een kleine bundel met gedichten van acht dichters waarvan de meesten inmiddels in de vergetelheid zijn geraakt. Iedere pagina is anders ingedeeld: de titel staat op verschillende plaatsen (bijvoorbeeld onderaan of in het midden van de pagina) en er is een gedicht met een versierde initiaal aan het begin van de laatste regel.

Die initiaal is getekend door Flora Klee-Pàlyi (1893-1961). Zij is geboren in Hongarije, met de Duitse nationaliteit, en heeft zich vooral toegelegd op illustraties en vertalingen. Haar schetsen suggereren snelheid doordat lichaamsdelen dubbel zijn getekend, zoals op het omslag, en doordat veel van haar schetsen onaf lijken: de personages hebben niet altijd voeten en handen.

In de periode waarin deze uitgave is gemaakt, had Albert-Birot zijn 'Grabinoulor-diners'. Deze waren in 1936 begonnen op initiatief van Jean Follain, om Albert-Birot, na de dood van zijn tweede vrouw, Germaine de Surville, uit zijn isolement te halen. Te midden van een stuk of vijfentwintig vrienden las Albert-Birot dan een stuk voor uit Grabinoulor, waarna ze het bespraken.

  • Les poètes amis (1947), p. [10]-[11]

Bibliografische beschrijving

Beschrijving:
De temps en temps / [poèmes de Pierre Albert-Birot]. - Paris : Sic, 1953-1959. - 5 vouwbladen. Bijlage bij: Les poètes amis / [poèmes de Pierre Albert-Birot ... et al. ; ill. par Flora Klee-Pàlyi]. - [S.l. : s.n.], [ 1947]. - [24] p. : ill. ; 30 cm.
Drukker:
Sic
Aanvraagnummer:
KW KOOPM K 61

Literatuur

  • Arlette Albert-Birot, 'L'image est le baiser du poète' in: Le cahier du refuge, 183 (2009), p. 9-16
  • Debra Kelly, Pierre Albert-Birot: A poetics in movement, a poetics of movement. Madison, Farleigh Dickinson University Press, 1997
  • Marie-Louise Lentengre, Pierre Albert-Birot, l'invention de soi. Paris, Place, 1993
  • Hans Vollmer, Allgemeines lexikon der bildenden Künstler des XXe Jahrhunderts. Leipzich, Seeman, 1953