La pieuvre
Jaar: 1944
Auteur: Victor Hugo (1802 - 1885)
Kunstenaar: André Masson (1896 - 1987)
Uitgeverij: Éditions des Lettres françaises
La pieuvre (de octopus) maakt oorspronkelijk deel uit van Victor Hugo's minder bekende roman Les travailleurs de la mer uit 1866. In dit werk staat de overwinning van de mens op de natuur centraal. Dit fragment vergelijkt de octopus met mythische wezens, zoals de sfinx, en stelt dat de natuur is vergeven van de dood:'afval is voedsel' ('pourriture, c'est nourriture') en de mens is daarom een graf voor andere wezens ('Nous sommes sépulcres').
André Masson
De kunstenaar André Masson, die speciaal voor deze uitgave van La pieuvre acht pentekeningen maakte, ondervond de gruwelen van de Eerste Wereldoorlog aan den lijve. Het zijn dan ook vooral de thema's dood, geweld en, later, erotiek die zijn werk doordringen. Masson sloot zich in 1924 aan bij de surrealistische beweging. Vanaf 1929 ging hij echter zijn eigen weg en werd hij zeer gewild als illustrator die werkte op het grensvlak tussen Surrealisme en Abstract Expressionisme. Hij illustreerde boeken van bekende tijdgenoten en vrienden zoals Antonin Artaud, Michel Leiris en Robert Desnos. Ook werkte hij mee aan het tijdschrift Acéphale dat in 1936 werd opgezet door zijn vriend Georges Bataille voor wie hij onder andere de pornografische roman Histoire de l'œil illustreerde. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verblijft hij met zijn gezin in Amerika.
-
Pentekening door André Masson (p. 7)
De uitgever: Roger Caillois
De schrijver Roger Caillois (1913-1978) zou net als Masson de oorlog niet in Frankrijk doorbrengen. Hij kwam op uitnodiging van Victoria Ocampo in 1939 naar Buenos Aires (Argentinië). Zij was gefortuneerd, had passie voor literatuur en stond aan het hoofd van Sur, de Argentijnse variant van La nouvelle revue Française (NRF). Ocampo hielp Caillois in 1941 met het oprichten van het beroemde tijdschrift Lettres françaises, niet te verwarren met het gelijknamige clandestiene tijdschrift dat door Jean Paulhan in Frankrijk was opgericht tijdens het regime van Vichy. In Buenos Aires heerste een gunstig klimaat voor een Frans tijdschrift over literatuur, kunst en politiek omdat er veel Franstaligen woonden.
Éditions des Lettres françaises
In 1942 heeft Caillois een noemenswaardige uitgave verzorgd via zijn tijdschrift: het ging om de poeziebundel Exil van Saint-John Perse, van wie Caillois een groot liefhebber was. De Éditions des Lettres françaises heeft door bemiddeling van uitgever Roger Caillois slechts twee kunstenaarsboeken uitgebracht: Fata Morgana van André Breton in 1942 en La pieuvre van Victor Hugo in 1944.
Bibliografische beschrijving
Beschrijving: La pieuvre / [Victor Hugo] ; avec 8 dess. à la plume d'André Masson pour ill. Victor Hugo ; [publ. par les soins de Roger Caillois]. – Buenos Aires, Éditions des Lettres françaises, 1944. - 39 p. : ill. ; 29 cm
Drukker: Francisco A. Colombo (Buenos Aires)
Oplage: 345 exemplaren
Exemplaar: Nummer XVII van 10 (genummerd van XI-XX) op Coat Skin
Bibliografie: Bénézit 9-331 ; Monod 6174 ; Skira 250
Aanvraagnummer: KW Koopm K 38
Literatuur
- Jean-Paul Clébert, 'André Masson', in: Dictionnaire du Surréalisme, Paris, Seuil, 1996, p. 362-373
- Odile Felgine, Roger Caillois: Biographie.Paris, Stock, 1994
- Victor Hugo, Notre-Dame de Paris, 1482, Les Travailleurs de la mer. Paris, Gallimard, 1975
- Michel Leiris, André Masson et son univers. Genève, Éditions des Trois Collines, 1947