Cimetière marin

Jaar:
1945
Auteur:
Paul Valéry (1871 - 1945)
Kunstenaar:
Gio Colucci (1892 - 1974)
Uitgeverij:
À l'enseigne de la Trirème
Titelpagina van Paul Valéry, Cimétière marin (1945)

In deze bijzonder vormgegeven uitgave van Cimetière marin worden 28 zwarte decoraties gebruikt om iedere tweede regel uit te vullen, soms in combinatie met één of twee andere figuren. Daarbij zijn zeedieren, zeegoden, meerminnen en bloemen, met lengtes variërend van vijf tot zestig mm. De langste combinatie vult meer dan twee derde van de regel (84 op 120 mm).

Decoratieve typografie

De tekst is helemaal in kapitaal gezet met een magere, verlengde schreefloze letter. Iedere strofe begint met een grote initiaal, een schreefletter gedrukt in blauw. Alle versregels beginnen met een kleine initiaal, een andere schreefletter, eveneens gedrukt in blauw en veel regels eindigen met een in blauw gedrukt uitroepteken. Het blauw aan het begin en einde van de regel accentueert de rechthoekige vorm van het tekstblok. Die schijnbare regelmaat wordt doorbroken door het afbreken van woorden en door het gebruik van – om de andere regel – kleine decoraties. Het gebruik van die decoraties lijkt willekeurig en is in elk geval niet bedoeld om de regel beter uit te vullen of op een logische manier af te breken.

Behalve deze versieringen zijn er paginagrote illustraties in pasteltinten, met contrasterende zwarte lijnen. Die lijnen zijn het eerst gedrukt. In de 'suite', een extra set met illustraties, bevinden zich de afbeeldingen in een eerdere staat, met alleen de zwarte lijnen en nog geen kleur. Daardoor valt op dat die lijnen slechts dienen ter accentuering: zonder de kleuren blijft er vrij weinig over, in een enkel geval slechts één streep. Zonder de gele kroon en de scherpe gele tanden is de doodse koning die de strofe 'Maigre immortalité noire et dorée …' illustreert, niet meer dan een gezicht.

Begin en einde

Het laatste vers van het gedicht luidt: 'Ce toit tranquille où picoraient les focs'. (Dit rustige dak, waar de zeilen in pikten) Dit is een variatie op het eerste vers van het gedicht, dat over de zee spreekt: 'Ce toit tranquille où marchent des colombes' (Dit rustige dak, waar de duiven lopen). Net als het laatste vers, lijkt de laatste illustratie te verwijzen naar dit eerste vers. Maar nu is het dak vervangen door de zee.

Dit is niet de allerlaatste illustratie in de bundel, het gedicht wordt afgesloten met een beeld van de zee en daarin het woord 'Fin' (Einde). En daarna volgt de illustratie van het colofon, waarvan de tekst is gezet in de vorm van een dennenboom gedrukt over een illustratie van een andere dennenboom. Op de achtergrond zijn verschillende bomen, in de pasteltinten die Colucci in de hele bundel gebruikt, geaccentueerd door een felle gele kleur. Hij gebruikt daarbij verrassende combinaties als roze en groen.

Het leven van Gio Colucci

Colucci werd geboren in Florence. Hij studeerde in Parijs architectuur en was tijdens de eerste wereldoorlog architect in Cairo, daarna ontwikkelde hij zich als schilder en ceramist. Hij illustreerde een groot aantal boeken, waarvan hij een belangrijk deel zelf uitgaf, met tekst van onder meer Dante, Barbey d'Aurevilly en Pierre Loti. De stijl van zijn illustraties loopt zeer uiteen.

Over zijn persoonlijke leven is weinig bekend. In een aankondiging voor de veiling van Hôtel Drouot op 1 maart 1971 beschreef Guy Dornand hem als volgt: een Christen bevangen door het boeddhisme, die in vijftien jaar van gouaches is geëvolueerd van expressionisme in de stijl van Charles Drufresne naar een enorme euforie van kleur. Colucci's kunstwerken zijn de getuigen van één van de meest originele artiesten van zijn tijd.

Bibliografische beschrijving

Beschrijving:
Cimetière marin / Paul Valéry ; ill. par Gio Colucci. - [Paris] : À l'enseigne de la Trirème, 1945. - [55] p. : ill. ; 34 cm. - (Monumentale ; 3)
1e uitgave:
1920
Drukker:
P. Mersch, L. Seitz & Co., Parijs (tekst) ; Gio Colucci (illustraties)
Oplage:
160
Exemplaar:
No. J van de 10 op Arches met een extra set van de illustraties op Chiffon en een originele illustratie, gesigneerd door Gio Colucci
Bibliografie:
Carteret IV-385 ; Monod-10867
Aanvraagnummer:
KW KOOPM K 346

Literatuur

  • E. Bénézit, Dictionnaire critique et documentaire des peintres, sculpteurs, dessinateurs et graveurs de tous les temps et de tous les pays par un groupe d'écrivains spécialistes français et étrangers; 3, Paris, Gründ, 1999
  • Jean-Pierre Delarge, Dictionnaire des arts plastiques modernes et contemporains, Paris, Gründ, 2001
  • Marcus Osterwalder, Dictionnaire des illustrateurs; III, Paris, Bibliothèque L'Heure joyeuse, 2005